1 stycznia 2023 r. zmieniły się prawa konsumentów i obowiązki przedsiębiorców w zakresie rękojmi i gwarancji z umowy sprzedaży. Wynika to z wejścia w życie ustawy z dnia 4 listopada 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta, ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe.
Wprowadzono regulacje dotyczące niezgodności towaru z umową (w ustawie o prawach konsumenta), które – w odniesieniu do umów zawieranych z konsumentami – zastąpiło dotychczasowe pojęcie rękojmi (uregulowanej w Kodeksie cywilnym).
Regulacje dotyczące gwarancji pozostały w Kodeksie cywilnym. Pozostały tu również przepisy dotyczące rękojmi i gwarancji w zakresie umów, których stroną nie jest konsument (np. w obrocie profesjonalnym między przedsiębiorcą a przedsiębiorcą) oraz przepisy dotyczące rękojmi w przypadku nieruchomości.
Ponadto wprowadzono do porządku prawnego dyrektywę 2019/771 dotyczącą niektórych aspektów umów sprzedaży towarów oraz dyrektywę 2019/770 dotyczącą dostarczania treści cyfrowych i usług cyfrowych.
Podstawa prawna: ustawa z dnia 4 listopada 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta, ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe
W przypadku towarów kupionych przed 1 stycznia 2023 r. obowiązują zasady reklamacji z tytułu rękojmi.
Oznacza to, że składając reklamację po raz pierwszy, konsument może żądać naprawy towaru, wymiany towaru na nowy, obniżenia ceny lub – jeśli wada jest istotna – odstąpienia od umowy.
Sprzedawca odpowiada wobec konsumenta za sprzedany towar, jeżeli wada zostanie stwierdzona w okresie 2 lat od momentu jego wydania. Terminu tego nie można skrócić, z wyjątkiem towarów używanych, przy których sprzedawca może ograniczyć okres swojej odpowiedzialności maksymalnie do roku.
Jeśli konsument wybrał naprawę rzeczy lub jej wymianę, sprzedawca może odmówić spełnienia tego żądania pod warunkiem, że opcja wskazana przez konsumenta byłaby niemożliwa do zrealizowania albo wymagałaby nadmiernych kosztów. W tej sytuacji konsument może zmienić swój wybór – zamiast naprawy towaru zażądać jego wymiany i na odwrót. Sprzedawca musi wymienić lub naprawić towar w rozsądnym czasie i bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta.
Jeśli konsument wybrał obniżenie ceny lub odstąpienie od umowy, to sprzedawca może nie uznać tych żądań i w zamian zaproponować naprawę lub wymianę. Konsument ma prawo do zmiany propozycji przedsiębiorcy (z wymiany na naprawę lub odwrotnie), chyba że opcja wskazana przez konsumenta byłaby niemożliwa do zrealizowania albo wymagałaby nadmiernych kosztów.
Sprzedawca nie ma prawa odmówić konsumentowi obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy, jeżeli nie wywiązał się ze swych obowiązków przy pierwszym żądaniu złożonym przez konsumenta w ramach pierwszej reklamacji, bądź jest to druga lub kolejna reklamacja danego towaru. Nie ma tu znaczenia, czy chodzi o tę samą, czy też inną wadę.
Uwaga!
Towary kupione od 1 stycznia 2023 r. reklamowane są u sprzedawcy z tytułu niezgodności towaru z umową. Podstawą reklamacji (niezależnie od terminu zakupu) może być również gwarancja – o ile została udzielona.
Podstawa prawna: art. 556, 560, 561 Kodeksu cywilnego
Do umów sprzedaży nieruchomości zawieranych przez konsumenta z przedsiębiorcą (w szczególności z deweloperem) stosuje się przepisy o rękojmi.
Podstawa prawna: art. 556 Kodeksu cywilnego
Nie można stwierdzić, czy reklamacja z tytułu gwarancji jest korzystniejsza dla konsumenta – każdorazowo zależy to od treści gwarancji, w której określone są obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego.
Dowiedz się więcej: Niezgodność towaru z umową czy gwarancja
Dla każdej sprawy osobno ocenia się czy dana okoliczność wiąże się z nadmierną niedogodnością dla konsumenta. Może nią być np. trzytygodniowy termin naprawy pralki.
Nie istnieje prawna definicja istotnej niezgodności towaru z umową. Przyjmuje się, że jest istotna, gdy towar nie nadaje się do używania zgodnie z przeznaczeniem (np. samochód nie jeździ) i celem (np. nieprawidłowo zszyty garnitur ślubny dostarczony tuż przed ceremonią).
Podstawa prawna: art. 43e ustawy o prawach konsumenta
Sprzedawca nie ma prawa odmówić uwzględnienia reklamacji konsumenta z uwagi na to, że koszt montażu i ponownego zamontowania jest wyższy od ceny sprzedanego towaru. Jeżeli towar został zamontowany przed ujawnieniem się braku zgodności towaru z umową, przedsiębiorca demontuje towar oraz montuje go ponownie po dokonaniu naprawy lub wymiany albo zleca wykonanie tych czynności na swój koszt.
Podstawa prawna: art. 43d ustawy o prawach konsumenta
Nie, gwarant (np. producent) ma obowiązek wydać dokument gwarancyjny utrwalony na papierze lub innym trwałym nośniku. Strona internetowa nie jest trwałym nośnikiem.
Podstawa prawna: art. art. 5772 Kodeksu cywilnego